Strona Biuletynu Bibliotecznego LO nr 8

Dusza książki

- fantastyka i magia: doskonałe odzwierciedlenie nastroju. 

„W niebie oszczędzają:
Zgasili wszystkie świeczki gwiazd.
Na nic zasłony, baldachimy - śpiących
Nękają złe sny, w których Czarna Magia
Składa ofiary bogini Hekacie,
A Mord, zbudzony wyciem wilka, które
Czujnie ostrzega go i czas mu mierzy,
Podkrada się jak upiór, coraz bliżej
Swojego celu.”

Fragment „Makbeta” Williama Szekspira (Akt II, Scena 2)

FANTASTYKA I MAGIA W DZIŁACH LITERACKICH:

„Makbet” - William Shekspir
a)    Przykłady zjawisk fantastycznych:
- trzy wiedźmy wraz z Hekate.
- duch Banka.
- wyczarowane przez czarownice zjawy, które wypowiadają się na temat losu Makbeta.

b)    Cel zjawisk fantastycznych:
To z pewnością jeden ze sposobów na ukazanie zła na świecie i w człowieku. Zło, które jest zauważalne od pierwszego momentu tragedii Szekspira, maskuje się pod postaciami czarownic, jakichś ponadnaturalnych istot. Dlaczego są złe? Pojawiają się wraz z nastrojem grozy, wywołują negatywne uczucia – niepokoją zarówno bohaterów, jak i widza. Czarownice same mówią o swych niecnych zamiarach wobec ludzi, co sprawdza się w toku akcji dramatu. Wiedźmy mają wpływ na los człowieka. Z kart dramatu wiadomo , że czarownice kierują człowiekiem zawsze w tę ciemną stronę. Kuszą, nękają obietnicą szczęścia, która doprowadza bohatera do absolutnej klęski. Gdy odkrywa on pozór tej obietnicy, złudność słów wieszczek, jest już za późno.


„Dzieje Tristana i Izoldy” – Joseph Bedier
c)    Przykłady zjawisk fantastycznych:
- napój miłosny.
- groby Tristana i Izoldy połączone głogiem.


d)    Cel zjawisk fantastycznych:
Przedstawienie miłości, jako potężnej siły, która może przyjść do człowieka w najmniej spodziewanym momencie i połączyć go z inną osobą, mimo przeszkód. Miłość Tristana i Izoldy to uczucie fatalne i zniewalające, wywołane przez magiczny eliksir. Kochankowie zapłonęli do siebie tak wielką namiętnością właśnie za jego sprawą, w ich postępowaniu widać próbę przezwyciężenia miłości, ale niestety walczą z siłą większą od siebie i są skazani na porażkę. Ten napój – stanowiący przyczynę ich tragicznego losu – jest jednocześnie usprawiedliwieniem zdrad, jakich się dopuścili. Ich czyny są występkami tylko w porządku ludzkiego prawa, bo Bóg sprzyja kochankom. W jego oczach ich miłość nie jest występna, bo nie została przez nich wybrana.


„Kordian” -  Juliusz Słowacki
e)    Przykłady zjawisk fantastycznych:
- Strach.
- Imaginacja.

f)    Cel zjawisk fantastycznych:
Udowodnienie, że mimo silnej determinacji i przekonaniu, że jego działania są słuszne, człowiek nie zawsze jest zdolny do pewnych czynów. W „Kordianie” Strach i Imaginacja są fantazmatami wnętrza głównego bohatera, lękami i zahamowaniami osadzonymi w głębiach psychiki. Ich wpływ na Kordiana pozwala na wykreowanie obrazu człowieka, jako istoty, wytrwale dążącej do celu, jednak zdominowanej przez uczucia, które nie pozwalają na wypełnienie misji zaplanowanej przez rozum. Aby je uporządkować i odnaleźć równowagę, ludzie nierzadko muszą stoczyć wewnętrzną walkę – podobnie jak Kordian, któremu w zabójstwie cara przeszkodziły jego własne myśli.   


„Balladyna” -  Juliusz Słowacki
g)    Przykłady zjawisk fantastycznych:
- Goplana.
- Leśne duszki: Skierka i Chochlik.

h)    Cel zjawisk fantastycznych:
Przedstawienie losu, jako siły, która dla własnych, nieznanych nikomu celów, zmienia wydarzenia na świecie. W „Balladynie” jej ucieleśnieniem jest Goplana  nimfa zamieszkująca jezioro Gopło. I podobnie jak los może być dobry lub zły, tak samo Goplana ma pod swoimi rządami dwóch służących, pełniących rolę sił natury. Skierka był radosny, twórczy i takie siły reprezentował, Chochlik natomiast był złośliwy i przewrotny. To za ich sprawą doszło do splątania i zagmatwania dziejów bohaterów. Ostatecznie jednak Goplana zdała sobie sprawę, że jest winna wszystkim nieszczęściom, udowadniając tym samym, że los ma ogromny wpływ na życie człowieka, choć rządzi się według własnych, nieokreślonych zasad.

Opracowała: Joanna Rałowska, II O